- კინოკავშირის ისტორიაში მესამე თავმჯდომარე ვარ, პირველი 11 წლის განმავლობაში იყო სიკო დოლიძე, მეორე ელდარ შენგელაია, რომელიც კავშირს 36 წელი ხელმძღვანელობდა. მგონია, რომ შევძლებ ამ ადგილის გაცოცხლებას. ერთ-ერთი პირველი, რასაც გავაკეთებ, 460-კაციანი დარბაზის აღდგენა იქნება. კინემატოგრაფისტებისთვის სპეციალური ადგილი უნდა შეიქმნას, სადაც მათ ერთმანეთთან ურთიერთობის საშუალება ექნებათ. ფიროსმანის გამოთქმის არ იყოს, სადაც დავსხდებით, ჩაის დავლევთ და ვილაპარაკებთ ხელოვნებაზე. სამწუხაროდ, კინოკავშირი დღეს ძირითადად იჯარებით ცხოვრობს. მან თავის საქმიანობიდან მიღებული შემოსავლებით უნდა შეძლოს ისე იარსებოს, რომ დაეხმაროს თავის წევრებს და ხელი შეუწყოს კინემატოგრაფიის განვითარებას.
- სახელმწიფოს როლი ამ საქმეში როგორია, თუ გაქვთ დაფინანსება?
- საქართველოში სამი მთავარი კინოორგანიზაციაა. ერთია საქართველოს ეროვნული კინოცენტრი. ეს არის ერთადერთი სახელმწიფო ინვესტორი, სადაც ცხადდება კონკურსები და მის საფუძველზე გამოვლენილი საუკეთესო კინოპროექტები ფინანსდება - მაქსიმუმ 75%-ით. მეორეა კინოსტუდია „ქართული ფილმი“ , რომელშიც უამრავი რამ არის გასაკეთებელი და მას სახელმწიფო დაფინანსება არ აქვს. რაც შეეხება კინოკავშირს, ის დამოუკიდებელი ორგანიზაციაა და სახელმწიფო დაფინანსებას არც ის იღებს. საბჭოთა კავშირის დროს მას სახელმწიფო აფინანსებდა, თუმცა შემდეგ აღარ. ეროვნული კინოცენტრის დაფინანსება, ოთხი მილიონი ლარი, რომელიც მთლიანად ქართული კინოსთვის გამოიყოფა, ძალიან ცოტაა. მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენთან ასე თუ ისე შეიძლება დაბალბიუჯეტიანი ფილმების გადაღება, ამის გათვალისწინებითაც ეს თანხა მაინც ძალიან მცირეა. ვიმედოვნებ, ის ოთხ-ხუთჯერ გაიზრდება.
- და ამის პერსპექტივა შეინიშნება?
- უნდა ვეცადოთ დავარწმუნოთ ხელისუფლება, რომ თანხამ მოიმატოს. რაც შეეხება კინემატოგრაფისტთა კავშირს, მასში თითქმის ყველა ის ადამიანია გაწევრებული, რომელსაც კინოში რაღაც გაუკეთებია. ახალგაზრდები არ გვიერთდებოდნენ, მაგრამ ახლა სიტუაცია გამოკეთდა. ეტყობა, ცვლილებების იმედი გაჩნდა და პირველ ეტაპზე 17 კაცი დაგვემატა. კინოკავშირში სულ 320 კაცია გაწევრებული.
- 5-6 წლის წინ საქართველოში ახალგაზრდებისთვის განხორციელდა პროექტი „ზაფხულის კინოსკოლა“ , რომელშიც რამდენიმე უმაღლესი სასწავლებლის სტუდენტები იყვნენ ჩართული და მოკლემეტრაჟიან ფილმებს იღებდნენ. რამე მსგავსი ხომ არ იგეგმება?
- ეს პროექტი წელსაც დაიწყო და მას ახორციელებს კინოკომპანია „სინეტექი“ . მისი ერთ-ერთი დამფუძნებელი კინემატოგრაფისტთა კავშირიცაა. პროექტის ფორმატი იგივე იქნება. ახალგაზრდები გაივლიან კინოწარმოების ყველა იმ ეტაპს, რომელიც ფილმის გადაღებისთვის არის საჭირო. ეს ძალიან კარგია, რადგან მათ პროფესიულ კინოში მუშაობის საშუალება ეძლევათ. პროექტი დაწყებულია და გადაღებები შემოდგომაზე დაიწყება.
- ვიდრე თქვენს ფილმებზე ვისაუბრებთ, მანამდე პროფესიული არჩევანის შესახებ მომიყევით...
- მამაჩემი ცნობილი ფეხბურთელი რამაზ ურუშაძე იყო. „დინამო თბილისის“ , საბჭოთა კავშირისა და ოლიმპური ნაკრებების მეკარე. დედა ქიმიკოსია. ბაბუა, ბებია და ბიძა ექიმები იყვნენ. კინემატოგრაფისტი არავინ მყავდა, მაგრამ 15 წლის ასაკში სარეჟისოროზე ჩაბარება გადავწყვიტე. მახსოვს, მძაფრი განცდა გამიჩნდა, ეს საქმე რომ არ მეკეთებინა, ბედნიერი ვერ ვიქნებოდი. ვხატავდი, მაგრამ ძალიან საშუალოდ. ერთი პერიოდი სამხატვრო აკადემიაში ჩაბარებაზეც ვფიქრობდი, მაგრამ საშუალო პრო-ფესიონალი არ მომწონს და რადგან მეც ასეთი ვიქნებოდი, გადავიფიქრე. ვერ გეტყვით, პროფესიული არჩევანის დროს რამ მოახდინა ჩემზე გავლენა, მაგრამ დარწმუნებული ვიყავი, რომ თეატრალურ ინსტიტუტში ჩაბარება მინდოდა და ეს მოდის გამო არ ყოფილა. გამიმართლა, რომ ლანა ღოღობერიძის ჯგუფში მოვხვდი. ჩემს დროს სერიოზული სწავლება იყო, საოპერატორი ხელოვნებას ლევან პაატაშვილი გვიკითხავდა, მონტაჟს - ოთარ იოსელიანი. ჯერ კიდევ სტუდენტობის დროს ფირზე სამი ფილმი გადავიღე. ინსტიტუტი რომ დავამთავრე, შეიძლება ითქვას, კინოწარმოების მთელი პროცესი გამოვლილი მქონდა და ეს ხელობა ვიცოდი. მაშინ სარეჟისორი ფაკულტეტზე მიღება 5 წელიწადში ერთხელ იყო. ახლა ყოველწლიური მიღებაა, ძალიან ბევრი ბავშვი ამთავრებს სარეჟისოროს და მათი დიდი ნაწილი პროფესიონალი ვერ ხდება. იგივე ფაკულტეტი ახლა ჩემმა გოგონამაც დაამთავრა. ახალგაზრდებს არ აქვთ Yის პირობები, რაც ჩვენ გვქონდა. ზოგიერთი ცდილობს მუშაობას, მაგრამ შესაბამისი აპარატურა, დაფინანსება არ აქვთ. სამწუხაროა, რომ ამ თაობას არ აქვს ხელშემწყობი პირობები.
- ცოტა ხნის წინ თქვენი „ცხელი ძაღლის“ ე.წ. აკრძალული სეზონი გავიდა „იმედზე“ ...
- დიახ. ამ სერიალის გადაღება ამ „აკრძალული სეზონით“ დავამთავრე. მეოთხე სეზონში 12 სერია იყო. არ მჯერა იმისი, რომ ხელისუფლების პირდაპირი მითითება იყო მისი განადგურება. ყბადაღებული ლაპარაკი ისმის სისტემაზე და უნდა ითქვას, რომ ის მართლაც მუშაობდა. ეს სეზონი მართლაც ბომბი იყო, რომელიც არ ყოფილა ვინმე კონკრეტული ადამიანის შეკვეთა, რაზეც საქართველოში უყვართ ლაპარაკი. ბადრი პატარკაციშვილი ცხოვრებაში არ მინახავს, მე სერიალის გადაღებას მიკვეთდა „იმედი“ და ვმუშაობდი. „ცხელი ძაღლის“ ყველა სეზონი პოლიტიკური დეტექტივი იყო და ჩვენი ქვეყნის რეალობას ასახავდა. რაც შეეხება მეოთხე ნაწილის თემას, მისი შინაარსი, მოკლედ რომ ვთქვა, პრემიერ-მინისტრის სიკვდილი იყო. ეს საკმაოდ კომერციული საკითხია და ჩვენც გვერდი არ აგვივლია, თუმცა ისე არ გამიგოთ, რომ ადამიანის სიკვდილი რაღაცნაირად გამოვიყენეთ, უბრალოდ, საქართველოში დღემდე ერთ-ერთ ნომერ პირველ შეკითხვად რჩება, რა მოხდა სინამდვილეში. ზურაბ ჟვანია ჭკვიანი კაცი იყო და მისი სიკვდილის გარშემო უამრავი კითხვის ნიშანია. ეს საქმე ყველას აინტერესებს. თქვენ „რეიტინგი“ ხართ და მოგეხსენებათ, რომ დღესაც ამ საქმეს მაღალი რეიტინგი უჭირავს. სცენარისტებმა ნუგზარ შატაიძემ, კოტე ჯანდიერმა და მე გადავწყვიტეთ, გაგვეკეთებინა სერიები ამ თემასა და კულუარულ ამბებზე. იმ 12 სერიაში „ნაციონალები“ მთლად კარგად წარმოდგენილები არ იყვნენ. ის სეზონი 2006 წელს გადავიღეთ და 2007 წელს დავამონტაჟეთ. ამის შემდეგ მოხდა 7 ნოემბერი და ყველას გვახსოვს „იმედში“ შევარდნა. არ ვიცი როგორ, მაგრამ მანამდე რაღაცნაირად ვიგრძენი, რომ შეიძლებოდა, იმ ტელევიზიაში შეცვენილიყვნენ. „იმედის“ თანამშრომელი არ ვიყავი, უბრალოდ, სერიალს იქ ვამონტაჟებდი. ისე მოხდა, რომ ორიგინალების ასლები გავაკეთე და 7 ნოემბრამდე ის კასეტები ტელევიზიიდან გამოვიტანე. შინ ვინახავდი. ტელევიზიაში დარჩენილი ორიგინალები კი გაქრა. წელიწად-ნახევრის წინ ვიღაც ორმა ჰალსტუხიანმა ტიპმა აიძულა ჩემი მემონტაჟე, რომ წაეშალა დარჩენილი დუბლებიც. ის ადამიანები ისხდნენ და 75 საათის განმავლობაში უყურებდნენ, როგორ იშლებოდა სერიალში გამოუყენებელი მასალა. მართალია, ორიგინალი უკვე არ არსებობდა, მაგრამ ალბათ იფიქრეს, რომ შეიძლებოდა, იმ დუბლებიდან სერიები ახლიდან ამეწყო. ასეთი ცენზურა არ გამიგია! ვიმეორებ, არ მჯერა, რომ ეს დაკვეთა ხელისუფლების მაღალი ეშელონებიდან მოდიოდა, უბრალოდ, იმ შიშისა და უბედურების დროს, რაც იყო, „პატარა ჭანჭიკები“ თავისით იწყებენ მოქმედებას. მთავრობა რომ შეიცვალა და „იმედი“ მის მფლობელს დაუბრუნდა, ტელევიზიიდან დამირეკეს. „ტელეიმედის“ გენერალურმა მენეჯერმა გაიგო, რომ სერიები მქონდა შენახუ-ლი. როცა ეს ამბავი დავუდასტურე, კასეტები მივაწოდე და სერიალი ეთერში გავიდა.
- ბოლო წლებში გამოვიდა თქვენი ფილმები: „სამი სახლი“ , „დარჩი ჩემთან“ , „ბოლო გასეირნება“ , მაგრამ აქედან ფილმს „დარჩი ჩემთან“ ლელა წურწუმიასა და პაატა ინაურის მონაწილეობით, ყველაზე დიდი კრიტიკა მოჰყვა. თქვენი აზრით, რა იყო ამის მიზეზი?
- იმიტომ, რომ, ჯერ ერთი, ის არ ჰგავს ჩემს სხვა ფილმებს. ეს არის ირანული ფილმის რიმეიქი. როცა ამ ფილმის შეკვეთა მივიღე, თავიდან არ დავთანხმდი.
- ვისი შეკვეთა იყო?
- კინოთეატრების ქსელისა და მათი რამდენიმე მფლობელის. ფილმის პროდიუსერი დათო ბეჟიტაშვილია. თავიდან უარი ვთქვი, მაგრამ მერე თითქოს ჩემს თავზე გავბრაზდი, ფილმი აღვიქვი უბრალო შეკვეთად და შემდეგ დამაინტერესა, როგორ გავაკეთებდი. თორემ, ჩემი ინიციატივით არასოდეს გადავიღებდი ისეთი ტიპის ფილმს, როგორიც არის „დარჩი ჩემთან“ . ამაში დრამატურგიას ვგულისხმობ, ძალიან მარტივი მელოდრამაა. ვფიქრობ, ეს ფილმი მაინც შედგა, მაყურებელმა კარგად მიიღო, მსახიობებიც საინტერესოდ თამაშობენ, თუმცა აწი მე ასეთ ფილმს აღარ გადავიღებ. როცა საავტორო ფილმს აკეთებ, სულ სხვა განცდაა. „ბოლო გასეირნებაც“ არ ყოფილა ჩემი საავტორი ფილმი, ესეც შეთავაზება იყო, მაგრამ ამ შემთხვევაში დიდი სიამოვნებით მოვკიდე მას ხელი. მიყვარს ეს ფილმი და უფრო სერიოზულად მიმაჩნია, ვიდრე წინა.
- თქვენი აზრით, რა ტიპის ფილმებს ჰყავს საქართველოში მაყურებელი?
- კომერციული რომელია?! მაგალითად, ჩემი „ბოლო გასეირნება“ იყო ასეთი და ბევრი მაყურებელი მოიყვანა. „გასეირნება ყარაბაღში“ უკვე გაპიარებული პროექტი იყო და ეს ამ შედეგის ერთ-ერთი მიზეზიც გახლდათ. ამ ტიპის ფილმებზე მაყურებელი მოდის, თუმცა არის რამდენიმე ძალიან პრიმიტიული ფილმი, რომელმაც ასევე მაყურებლის რეკორდები მოხსნა. ასე რომ, ცალსახად თქმა რთულია, ყველა ფილმს თავისი მაყურებელი ჰყავს. რეჟისორი მაყურებელზე ყოველთვის ფიქრობს, თუმცა არა პირველ რიგში. მე არ ვაკეთებ ფილმს კომერციაზე გათვლით. ზოგადად ჩემთვის ძალიან პირობითი ცნებაა „ქართული კომერციული კინო“ .
- ასეთი რამ არ არსებობს და იმიტომ...
- ჰო, არ არსებობს ეგეთი რამ. სამწუხაროდ, ჩვენთან ამ გათვლით ფილმები კი კეთდება, მაგრამ ეს არასერიოზულად მიმაჩნია. ქართული კინო ვერასოდეს გაუწევს კონკურენციას საზღვარგარეთულ კომერციულ კინოს და საერთოდ არ არის საჭირო ამაზე ფიქრი.
- ახალ ფილმს იღებდით, როგორც ვიცი...
- დიახ, დავამთავრე უკვე. ფილმს „მანდარინები“ ჰქვია. ეს არის კოპროდუქცია. თანხები ქართული და ესტონური წყაროებიდან არის მოზიდული. ეს ესტონურ-ქართული პირველი ერთობლივი კინოფილმია, რომელშიც ქართველი და ესტონელი მსახიობები მონაწილეობენ. ფილმი აფხაზეთის თემაზეა. თამაშობენ: გიორგი ნაკაშიძე, მიშა მესხი, ზურაბ ბეგალიშვილი და ორი ცნობილი ესტონელი მსახიობი. პრემიერა 10 ოქტომბერს შედგება და შემდეგ ფილმი საქართველოს კინოთეატრებში გამოვა.
ანა კალანდაძე
ჟურნალი „რეიტინგი“
