ერთ სტატიაში დაწერეს, - „კახა ცაბაძე ეწინააღმდეგება „ვერის უბნის მელოდიების“ გათანამედროვებას“ . არავითარ შემთხვევაში და ამის მიზეზსაც მოგახსენებთ ერთმანეთს თბილისში, ზაქარია ფალიაშვილის სახლ-მუზეუმში ვხვდებით. შენობაში დამთვალიერებელთა მორიგი ჯგუფია და ვინტერესდები, რამდენად ხშირად მოდიან ბავშვები. „საკმაოდ ხშირად... არა მხოლოდ სკოლებიდან გვსტუმრობენ, არამედ უფროსებმაც იციან შემოვლა. ძალიან მსიამოვნებს, როცა ახალგაზრდა დედას ან ორივე მშობელს მუზეუმში პატარები მოჰყავთ. ბედნიერებაა, რომ მათ თავიდანვე აჩვევენ დამოკიდებულებას სიწმინდეების მიმართ. მივიჩნევ, რომ ფალიაშვილი ჩვენი ერთ-ერთი დიდი სიწმინდეა. გამორჩეული ხალხი ყოველთვის ცოტა იყო და ცოტა იქნება, მაგრამ მთლიანობაში სწორედ ის გამორჩეული ხალხი წყვეტს ყველაფერს... თითო-ოროლა კაცზე დგას ქვეყანა და ჩვენ, ქართველები, ბედნიერები ვართ იმით, რომ ის რამდენიმე ადამიანი ნამდვილად ძალიან დიდი იყო“ , - ამბობს, როცა მისი ცხოვრების გზის გაკვალვას კითხვების თანხლებით ვცდილობთ.
- პროფესიული არჩევანის დროს ორი გზაა: ერთი, როცა შვილი მშობლის ან მშობლების პროფესიას მიჰყვება, ან რადიკალურად სხვა გზით მიდის. ამის გათვალისწინებით, როგორ ფიქრობთ, რამ განსაზღვრა თქვენი მომავალი? - ვეკითხებით კახა ცაბაძეს, კომპოზიტორს, საქართველოს კომპოზიტორთა კავშირის თავმჯდომარეს და ფალიაშვილის მუზეუმის დირექტორს.
ის დაიბადა და გაიზარდა გიორგი ცაბაძისა და თამარ მაჭავარიანის ოჯახში. ამ კომპოზიტორის შემოქმედებისადმი ხალხი ყოველთვის დიდ სიყვარულს ამჟღავნებდა. კახა ცაბაძესთან საუბრისას, წარსულთან ერთად, დღევანდელობასაც შევეხეთ...


- მშობლის პროფესია, ჩემ შემთხვევაში კი მუსიკა, ისე შემოდის შენს ცხოვრებაში, რომ ის ან ძალიან გიყვარს, ან პირიქით - თავს გაბეზრებს და უკურეაქციას იწვევს. მაგალითად, ჩემს შვილს, ლევანს ასე დაემართა. მოგეხსენებათ, ბავშვობაში ბევრი ბავშვი გიჟდება სცენაზე და იქ გამოსვლაზე. მამაჩემის 70 წლის იუბილე და ხსოვნის საღამოები მთელი საქართველოს მასშტაბით აღინიშნებოდა. ლევანი მაშინ პატარა იყო, 6 წლის. დავუწერე სიმღერა „ჩემო ბაბუს ქალაქო“ , რომელსაც ის კონცერტებზე ასრულებდა. კონცერტები დღეში ორჯერ იმართებოდა და როგორც ჩანს, გადაიღალა, მას შემდეგ სცენის დანახვა არ უნდოდა. აქედან გამომდინარე არ მიკვირს, როცა მშობლისგან რადიკალურად განსხვავებულ პროფესიას ირჩევენ, მაგრამ ჩემ შემთხვევაში ასე არ მოხდა.
- როდის მიხვდით, რომ თქვენც მამის გზის გაგრძელება გსურდათ?
- ბიჭებისთვის მამა განსაკუთრებული პიროვნებაა, ყველასგან ცალკე მდგომი, კაცი, რომელსაც აღმერთებ. მამაჩემი მართლა იყო ისეთი ადამიანი, რომლის მიმართაც შეიძლებოდა გაგჩენოდა ასეთი დამოკიდებულება. ამას მხოლოდ მამაშვილური დამოკიდებულებიდან გამომდინარე არ ვამბობ. რაც შეეხება მის მუსიკას, ის ისე მიყვარდა, რომ არ შემეძლო მის გარეშე. ძალიან მიყვარდა მამას როიალის ქვეშ ჯდომა და ხატვა. საერთოდ, მშობლები ბავშვებს არაფერს გვიშლიდნენ. ალბათ იმიტომაც, რომ ისეთს არაფერს ვაშავებდით. მამაჩე-მის როიალის ქვეშ სახელოსნო მქონდა. მამა უკრავდა და მე ვხატავდი. მიყვარდა, როცა ჩვენთან მომღერლები მოდიოდნენ. ისინი როიალთან დადგებოდნენ და მღეროდნენ. მე მხოლოდ მათ ფეხებს ვხედავდი. მახსოვს „ორერას“ წევრების ღვთიური ხმები. ალბათ, სწორედ ამ ყველაფერმა განსაზღვრა ჩემი ცხოვრების გზა.
- ორი ძმა ხართ...
- დიახ. ჩემს ძმას, გოგლას, პირიქით დაემართა. განსხვავებული პროფესია აირჩია და ბიოლოგი გახდა.
- მამას, მის მეგობრებსა და კოლეგებს აჩვენებდით და ასმენინებდით, რასაც წერდით?
- ოჯახის წევრებსა და ახლობლებს სულ ესმით, რასაც უკრავ, ეს ბუნებრივად ხდება, მაგრამ, რა თქმა უნდა, მამას ვასმენინებდი და მის აზრს ვითვალისწინებდი. მამაჩემისთვის დედაჩემის აზრი იყო ყოველთვის მნიშვნელოვანი. გოგი ახალ რამეს რომ დაწერდა, დედა რა საქმითაც უნდა ყოფილიყო დაკავებული, აუცილებლად უნდა გამოსულიყო ოთახიდან, მისულიყო როიალთან და შეექო. შესაძლოა, ამის შემდეგ მამას შეესწორებინა დასაწყისი, დასასრული ან სხვა ეპიზოდი, მაგრამ მთავარი გახლდათ ის, რომ პირველადი სტიმული მიეღო. ერთხელაც დედა რაღაცას აკეთებდა და დააგვიანდა მამასთან მისვლა, გოგიმ შეწყვიტა დაკვრა, წამოდგა, დედასთან გავიდა და უთხრა: „ნე ნრავიტსა, და?!“
- თუ იცოდა შენიშვნების მოცემა, შემოქმედებითი თვალსაზრისით ვგულისხმობ...
- ზოგადი მინიშნებები იცოდა. უბრალოდ, რაღაცაზე გეტყოდა, ეს მაინც გამორჩეულად კარგია, ეს შედარებით ნაკლებადო. ერთხელ რაღაც ვაჩვენე და მითხრა, შენ ისეთი მასწავლებელი გყავს, წადი და იმას ჰკითხეო. ჩემი სპეციალობის პედაგოგი ანდრია ბალანჩივაძე იგულისხმა. ის ჩემს პედაგოგებს შორის გვირგვინად მიმაჩნია.
- ყველა იცნობს გოგი ცაბაძის შემოქმედებას, მაგრამ როგორი იყო ის თქვენი თვალით დანახული, შინ და „ყოფითი“ ...
- საინტერესო ადამიანი, როგორი შემოქმედებაც ჰქონდა, ისეთივე იყო ბუნებით - ყველასგან გამორჩეული და ერთადერთი. როგორ გითხრათ, აბა?! ტყუილი მისი მხრიდან წარმოუდგენელი იყო და სხვას რაც უნდა ეთქვა, ყველაფერს უჯერებდა. შეგეძლო, თავისუფლად მოგეტყუებინა. უბრალოდ, არ წარმოედგინა, რომ კაცმა კაცს შეიძლება ტყუილი უთხრას. ყველაფერს დაგიჯერებდა, მაგრამ მის წინ რომ დადგებოდი და შეხედავდი, ვერ მოატყუებდი.
- ძმებს შორის მამას რომელი უფრო ჰგავხართ?
- ამბობენ, რომ მას გოგლა უფრო ჰგავს, მაგრამ მეც ვხედავ მამასა და ჩემს მსგავსებას. სულ ვხუმრობ ხოლმე, „გადავნაწილდით“ , ის გიორგი ცაბაძეა და მე კომპოზიტორი-მეთქი.
- კონსერვატორიაში თქვენი პედაგოგების უმრავლესობა მამას მეგობრები იყვნენ, ხომ?
- რა თქმა უნდა. უფროსი თაობის კომპოზიტორები მამას პედაგოგებიც კი იყვნენ. გოგი ბატონ შალვა მშველიძესთან სწავლობდა და შემდეგ - მეც. მიუხედავად ჩვენ შორის არსებული დიდი ასაკობრივი სხვაობისა, ბატონი შალვა და მე ვმეგობრობდით. ამას წინათ ვსაუბრობდით იმ თემაზე, როცა ვიღაცებს საზღვარგარეთ სასწავლებლად წასვლა სურთ. ჩამოგითვლით, თუ ვინ ასწავლიდა კონსერვატორიაში ჩემს პერიოდში და მიხვდებით, რომ ამაზე უკეთეს ადგილას ვერსად მოხვდებოდით. მასწავლიდნენ: ანდრია ბალანჩივაძე, შალვა მშველიძე, სულხან ნასიძე, ნიკოლოზ გუდიაშვილი, ალექსანდრე შავერზაშვილი, ბიძინა კვერნაძე. ამის შემდეგ, ვისთან და სად უნდა წასულიყავი?! ამ მხრივ შემიძლია ვთქვა, რომ ბედმა ძალიან გამიღიმა.
- საინტერესოა თქვენი დამოკიდებულება საკუთარი შემოქმედების მიმართ. მოწესრიგებული ხართ, თუ თქვენი ნაწერები სულ მიმობნეულია?
- ამ თვალსაზრისით მოწესრიგებული ნამდვილად არ ვარ. ეგ კი არა, იმ დღეს ახ-ლობელმა ჩემი სიმღერები მთხოვა და ოთხზე მეტი ვერ მივეცი. აქედან გამოიტანეთ დასკვნა (იღიმის). სხვათა შორის, ანსამბლ „მზიურის“ ხელმძღვანელ გურამ ჯაიანთან სტუდიაში ინახება ბევრი ჩემი ჩანაწერი. ბევრჯერ დამირეკავს, მომიკითხავს და დამიყოლებია: გურამ, კარგად უნდა იყო, ხომ იცი, ჩემი შემოქმედება შენ გაბარია-მეთქი. ამაზე ორივეს სულ გვეცინება.
- შინ ვინ უვლის თქვენს ნაწარმოებებს?
- ყველა. მაგრამ იმ დღეს ფურცელი, რომელზეც ერთ მხარეს რაღაც ეწერა, ხოლო მეორეზე მე ჩავინიშნე რაღაცები, დაუხევიათ და გადაუგდიათ. ეს თუ არის მოვლა, არ ვიცი (იღიმის).
- თქვენი ოჯახის წევრებიც რომ გაგვაცნოთ...
- ჩემი მეუღლე ნინო ფერაძე ჩემი კლასელი იყო. ჯერ სხვადასხვა სკოლაში ვსწავ-ლობდით, მაგრამ მეხუთე კლასიდან უკვე ერთად - მუსიკალურ ათწლედში. მას შემდეგ ერთად მოვდივართ. ახლა ის მუსიკალურ ათწლედში პედაგოგია. ორი შვილი გვყავს: თამარი და ლევანი. არც ერთი მუსიკოსი არ არის. თათა 1980 წელს დაიბადა, ლევანი - 1986 წელს. მყავს 16 წლის შვილიშვილი - ნიკუშა. მამა ჩემი ვაჟის ლევანის დაბადებას კი მოესწრო, მაგრამ...
- როდის შეუღლდით?
- კონსერვატორიაში მეორე კურსზე ვსწავლობდით. მანამდე ერთად ვემზადებოდით, „შატალოზეც“ ერთად დავდიოდით და კინოშიც. ბევრი საერთო მეგობარი გვყავდა და დღესაც ასეა...
- თქვით, რომ მამათქვენი უპირველესად მეუღლის აზრით ინტერესდებოდა, ალბათ, თქვენც ასე ხართ...
- დიახ, რა თქმა უნდა. ნინო მუსიკოსია და მისი აზრით ვინტერესდები. თუმცა სულ ვდაობთ. ვეკითხები: ნინიკო, ეს გადასვლა სჯობს თუ ეს? მისმენს, მისმენს და მეტყვის ხოლმე, იცი, კახა, ორივე კარგია. ორივე რომ კარგია ვიცი, მაგრამ რომელი სჯობს, ეს რომ ვიცოდე, თავად განვასხვავებდი. იმიტომ ვუხმობ, რომ რამე მირჩიოს, ის კი ამბობს, ორივე კარგიაო (იღიმის). ჩემი დისკი „აღსარება“ რომ გამოვიდა, ჩემმა მეუღლემ ერთ-ერთი მეგობარს აჩუქა. მან დამირეკა და მითხრა, ასე მგონია, ყველა შენი სიმღერა ნინიკოს მიუძღ-ვენიო. შეიძლება ჩაითვალოს, რომ მართლაც ასეა. ამას ყველა სიმღერაზე ვერ მიუთითებ და ვერ წააწერ. სულ ვამბობ და ახლაც გავიმეორებ, რომ ნინიკოს ჩემი სიცოცხლე ვაჩუქე და ერთი-ორი სიმღერა იმასთან არაფერია, რაც ჩვენი ერთად ყოფნაა.
...54 წლის ვარ. მომავალ წელს მამას 90 წლის იუბილეა და სანოსთან სტუდიაში ვაკეთებთ 16-დისკიან ალბომს. უზარმაზარი სამუშაოა. ერთ დივიდიში გოგის გამოსვლები, კონცერტები, ფილმი შევა; მეორე დივიდიზე - „ვერის უბნის მელოდიები“ , რადგან ჩავთვალეთ, რომ ის გამორჩეული ნაწარმოებია გოგის შემოქმედებასა და საერთოდ, ქართულ მუსიკალურ ცხოვრებაში. დანარჩენი 14 სიდი იქნება. მამას ალბომზე მუშაობის პროცესში მერაბ სანოძე იმითაც დაინტერესდა, მქონდა თუ არა ჩემი სიდი. როცა გაიგო, რომ ასე არ იყო, „აღსარება“ ჩამაწერინა. იციან ხოლმე თქმა, დისკი ძალით, სხვისი თხოვნით გავაკეთეო, მაგრამ ჩემს შემთხვევაში ნამდვილად ასე იყო. ოპერის თეატრში ჩემი 50 წლის იუბილე კონცერტით აღინიშნა და დისკში ძირითადად იქ შესრულებული ნაწარმოებები შევიდა.
- ბებია-ბაბუას დამოკიდებულება განსხვავებულია შვილიშვილებთან. ბატონ გოგის შვილიშვილები რომ შეეძინა, რა თვისებები აღმოაჩინეთ მასში, რაც მანამდე, როგორც შვილს, შემჩნეული არ გქონდათ?
- თათა გოგის პირველი შვილიშვილი იყო, შემდეგ გაჩნდა გიორგი - ჩემი ძმისშვილი. ეს სახელი რომ უწოდეს, ჩემმა დეიდაშვილმა ნოდარ ჟვანიამ იხუმრა, თქვენ ხომ მეტი ფანტაზია არ გაქვთო (იღიმის). შემდეგ დაიბადა ლევანი. 1989 წელს ჩემს ძმას მეორე შვილი ეყოლა - ნიკუშა. სანათესავოში სულ ბიჭები ვიყავით და მამას თათას მიმართ გან-საკუთრებული დამოკიდებულება ჰქონდა. ჩემი შვილი ჯერ კიდევ პატარა იყო, როცა მამა ამბობდა, ნახეთ, ეს უკვე ქალიაო. რაღაც სიტყვები მოუგონა და იმ გამოგონილ ენაზე ეფერებოდა. შეიძლება, ასეთი განცდა შვილების მიმართაც ჰქონდა, მაგრამ მსგავსი რამ მე არ მახსოვს. ბუნებით თბილი კაცი იყო, ბევრს არ ლაპარაკობდა, მაგრამ ადამიანების მიმართ დიდ სითბოს ამჟღავნებდა.
- თქვენს დღევანდელობაზეც გკითხავთ. შეგეცვალათ მუშაობის დრო, რეჟიმი, როგორ მუშაობთ?
- რეჟიმი ნამდვილად შემეცვალა. იყო პერიოდი, როდესაც მუსიკალურ სასწავლებელში ლექციები მქონდა, თავადაც ბევრს ვმუშაობდი. მას შემდეგ, რაც კომპოზიტორთა კავშირის თავმჯდომარე გავხდი, ასე აღარ ხდება. ყველაფერს თავისი დრო და ენერგია მიაქვს. სახლში დაბრუნება არ ნიშნავს, რომ ისვენებ. შეიძლება, იმ დროსაც საქმე გქონდეს. პარალელურად რამდენიმე წელია ფალიაშვილის მუზეუმის დირექტორი ვარ, რასაც თავისი დრო მიაქვს. მაგრამ მივიჩნევ, რომ ადამიანმა საქმე უნდა აკეთო და არ უნდა დაგეზაროს. რაც შეეხება შემოქმედებას, ბატონ ნიკა რურუასთან ჩემმა საუბარმა წამოჭრა ასეთი იდეა, რომ გამოგვეცხადებინა კონკურსი ახალ ნაწარმოებებზე და გამარჯვებულთათვის დაგვეწესებინა პრემიები. ადრე ნაწარმოებებს კულტურის სამინისტრო, ფილარმონია და სხვა ორგანიზაციები ყიდულობდნენ. ბოლო პერიოდში ასე აღარ ხდება. ჩვენი იდეა კარგი იყო იმ თვალსაზრისით, რომ უნდა გამოგვეცხადებინა კონკურსი იმ ჟანრის ნაწარმოებებზეც, რომლე-ბიც აღარ იქმნება და ფაქტობრივად, კვდება. არის რაღაცები, რასაც არ წერ, რადგან მათი რეალიზაცია არ ხდება და სწორედ ამიტომ გვინდოდა წარმოჩენა. ჟიურიში რამდენიმე კაცი იჯდა, მათ არ იცოდნენ, ვინ იყვნენ წარმოდგენილი ნაწარმოებების ავტორები და ისე ავლენდნენ გამარჯვებულებს. მაშინ რამდენიმე ნომინაციაში გავიმარჯვე. ის პერიოდი ჩემს შემოქმედებაში ძალიან დიდი სტიმულის მომცემი იყო.
- თუ დაკვირვებიხართ, ბატონო კახა, თქვენთვის გამორჩეული ნაწარმოებების შესახებ თქვენი და საზოგადოების აზრი ერთმანეთს ემთხვევა?
- როცა რაღაცას წერ და ის საზოგადოების წინაშე გამოგაქვს, თუ არ მოგწონს, არ გამოფენ, დახევ და გადააგდებ. დიახ, ჩემთვის საინტერესოა ხალხის რეაქცია. ეს ძირითადად სიმღერებს ეხება, საზოგადოებამ უფრო მეტად ეს იცის, რადგან უფრო დემოკრატიულია და რეკლამირებული. ხალხი რომ რომელიღაც სიმღერას აიტაცებს და შეიყვარებს, მე მაშინ მათზე ვიწყებ ფიქრს, რომლებიც დამეჩაგრა და ისინი უფრო მეტად მიყვარდება.
დღეს ბევრს ლაპარაკობენ ცენზურაზე. ჩემთვის ბევრი სიმღერა შეურაცხმყოფელია, მელოდიური თვალსაზრისით, შესრულებით, რიტმიკით და სხვა. მიუხედავად იმისა, რომ შეიძლება, ტექსტში შეურაცხმყოფელი არაფერი იყოს, ჩემთვის მაინც ასეა. ცენზურა ცუდი არ არის და ის აუცილებლად უნდა იყოს მაღალი პროფესიული დონის. არ მინდა, ეს ისე გაიგოთ, რომ მე თავისუფლების წინააღმდეგი ვარ. უბრალოდ, ხომ გსმენიათ, შენი მუშტის თავისუფლება ჩემს ცხვირთან მთავრდებაო.
- როგორ წარმოგიდგენიათ ეს ცენზურა? უამრავი ტელეშოუა, კონკურსები, ინტერნეტსივრცე. როგორ და რა გზით უნდა აიკრძალოს, ვინ უნდა იმღეროს...
- არსებობენ პროფესიონალები, რომლებიც ამას გააკეთებენ.
- ეს გასაგებია, მაგრამ რა გზით? როგორ წარმოგიდგენიათ?
- მოდით, კონკრეტულ შემთხვევებზე გავამახვილოთ ყურადღება. დღეს ხშირად სიმღერას ისე გადააკეთებენ, რომ არავინ არაფერს გეკითხება. დაარქმევენ რემიქსს, ან სხვა რამეს და თანამედროვე ჰგონიათ. არადა, ასე არ არის. მაგალითად, „საბუდარელი ჭაბუკის“ სიმღერა სულ თანამედროვე იქნება, არასოდეს დაბერდება „პაწაწინა სამოთხე“ . სიმღერა სათქმელით უნდა იყოს თანამედროვე და არა კომპიუტერში დამუშავებული და სახეცვლილი. პუშკინი არ არის თანამედროვე?! ხომ ვერ ჩაერევით მის შემოქმედებაში და ფრაზებს ხომ ვერ შეუცვლით. ასევეა მხატვრებთან, ვთქვათ, ვან გოგი და მისი „მზესუმზირები“ . რა, ეს ნახატი დაძველდა და შეგვიძლია მასში რამე ჩავასწოროთ?! თუ პუშკინსა და ვან გოგთან არ ჩაერევით, რატომ შეიძლება, ეს კომპოზიტორის შემთხვევაში ხდებოდეს?! ალბათ, დრო ყველაფერს თავის ადგილას დააყენებს. ქართულ სიმღერასა და მუსიკას არაფერი ემუქრება, მაგრამ სავალალო ისაა, რომ გემოვნების ხარისხი დაბლა იწევს და ეს ახალი თაობის გემოვნებაზე ცუდად აისახება.
- აქვე გკითხავთ, როგორია თქვენი აზრი „ვერის უბნის მელოდიების“ განახლებულ დადგმაზე?
- ერთ სტატიაში დაწერეს, - „კახა ცაბაძე ეწინააღმდეგება „ვერის უბნის მელოდიების“ გათანამედროვებას“ . არავითარ შემთხვევაში და ამის მიზეზსაც მოგახსენებთ: თუ დადგმა კარგი იქნება, იტყვიან, გოგი რა გენიოსი ყოფილა, დღესაც რა კარგად ჟღერსო. თუ ცუდი გამოვა, ასე შეაფასებენ, ვაიმე, რა უქნეს ამ „ვერის უბნის მელოდიებს“ , რა მუსიკა დაწერა კაცმა და როგორ შეცვალესო. გოგი ცაბაძე არც ერთ შემთხვევაში წაგებული არ არის, ამიტომ მე არ შეიძლება, ამის წინააღმდეგი ვიყო, ცუდად გაკეთდება თუ კარგად, ეს ყველა მხრიდან პოპულარიზაციად მიიჩნევა. უბრალოდ, მინდა, რომ მომასმენინო, იქნებ, ისეთი კარგი გამოვიდეს, რომ არ გაილანძღო, გოგის ნიჭისა და მუსიკის წინაშე.
- მოისმინეთ და იყავით საქმის კურსში, როცა ეს მიუზიკლი სცენაზე იდგმებოდა?
- არა, მაგრამ როგორც გითხარით, ამგვარი ნაბიჯების წინააღმდეგი არ ვარ და არავის ვეტყვი, რომ ეს არ გააკეთოს.
- მოგეწონათ?
- ბევრი რამ მომეწონა. მე ამ ამბავს ცოტა სხვანაირად ვუყურებ, მაგალითისთვის გეტყვით, რომ „ვერის უბნის მელოდიებმა“ ცეკვების დამდგმელებს დიდი ბიძგი მისცა. ცეკვა მართლა ძალიან მომეწონა. კარგად გაიჟღერა „ტრიალებს, ტრიალებს“ მუსიკამაც ინგლისური ტექსტით. ასე რომ, რაღაც მომეწონა და რაღაც - არა.
- შეაფასეთ მთავარი პერსონაჟები: პავლე - ნოდიკო ტატიშვილი და ვარდო - სოფო ნიჟარაძე...
- თუ პარალელების გავლებას დავიწყებთ, ცოტა რთული იქნება რამის თქმა. ბუბა კიკაბიძისა და სოფიკო ჭიაურელის შემდეგ რთულია ამაზე საუბარი. თან მაშინ, როცა ბუბა კიდევ დგას იმ სცენაზე. ეს დაახლოებით იმავეს ტოლფასი იქნება, რომ „ვერის უბნის მელოდიების“ ახალი მუსიკა დაწერო. ძნელად თუ „მოუგებ“ ფილმს, რადგან ის ყველაფრით, მათ შორის მსახიობებით, გენიალური და შედევრია.
- დაბოლოს ასეთი შეკითხვაც მექნება, სამი საყვარელი კომპოზიტორი რომ დამისახელოთ, ვისაც უსმენდით და დღემდე უსმენთ...
- ერთი გასაგებია ვინც არის, ხომ?!
- დიახ, მამათქვენი...
- ამიტომ ორი უნდა გეკითხათ (იღიმის). რახან ერთი უკვე დასახელებულია, მაშინ ვიტყვი ბახსა და შოსტაკოვიჩს. საერთოდ, ამ შეკითხვაზე რთულია პასუხი, რადგან აქვე შემიძლია მოცარტის, ჩაიკოვსკის, შოპენის, მენდელსონის და სხვა კომპოზიტორების დასახელება, რომლებსაც ცხოვრების სხვადასხვა ეტაპზე ვუსმენდი. თუმცა ბახი და შოსტაკოვიჩი მთელ ჩემს ცხოვრებას გასდევს.

ანა კალანდაძე
ჟურნალი „რეიტინგი“