რატომ
- მშობლები ყოველთვის მეუბნებოდნენ, რომ კომბოსტოს ფურცლებში გახვეული მიპოვეს. მეც ისევე მატყუებდნენ, როგორც ყველა საბჭოთა ბავშვს. მდინარეს მოჰქონდი კომბოსტოს ფურცლებში გახვეული და გიპოვეთო, მიყვებოდნენ. მე სულ ვკითხულობდი, მამამ ცურვა არ იცის, როგორ გადახტა წყალში და როგორ ამომიყვანა-მეთქი. მშობლები ბავშვობიდან სხვა სამყაროთი გვასაზრდოებდნენ მე და ჩემს ძმას. მამა პედიატრი იყო და ბავშვები ძალიან უყვარდა. ახალ წელს სახლში ყოველთვის მოჰყავდა ერთი ბავშვი ბავშვთა სახლიდან. ბორჯომის სავადმყოფოში მუშაობდა. ყოველთვის განიცდიდა უპატრონო ბავშვების ბედს. თუ საავადმყოფოში რომელიმე ბავშვს ღამის პერანგი არ ჰქონდა, ჩემი მიჰქონდა. ამ ამბავს ვაპროტესტებდი და არ მომწონდა. მამა ძალიან კეთილი კაცი იყო. ვინც ჯემალ ინაშვილს იცნობდა, ამაში ყველა დამეთანხმება. ბევრი ადამიანი ჰყავს გადარჩენილი. ორი წლის წინ გარდაიცვალა. ამ დროს ჩემი ძმა, კოტე, ციხეში იყო. მამას არ გავაგებინე, ძმის დაჭერის ამბავი. იმ გაზეთებს ვმალავდი, სადაც ჩემი ძმის დაკავების შესახებ იწერებოდა. დედა ინგლისურის მასწავლებელი იყო. ფოტოზე, რომელიც რამდენიმე წლის წინ ბორჯომშია გადაღებული, დედასთან ერთად ვარ. დედა ბორჯომში პირველ სკოლაში მუშაობდა. მშობლებს ერთმანეთი ძალიან უყვარდათ. ეს ბავშვზე ძალიან დიდ გავლენას ახდენს. დიდი მნიშვნელობა აქვს, რომ ბავშვი იზრდებოდეს იმ გარემოში, სადაც ერთმანეთი უყვართ. მამას მიაჩნდა, არ უნდა მეფიქრა, რომ ძალიან მაგარი ვარ. უნივერსიტეტში ჟურნალისტიკის მისაღებ გამოცდებზე სამი ხუთიანი მივიღე და ძალიან გახარებული ვიყავი. მამამ მითხრა, მერე რა, რომ ხუთები მიიღე, შენზე მაგრები სხვა სტუდენტები არიან. მუშაობას რომ დაიწყებ და თხუთმეტი წელი გავა, მერე ვილაპარაკოთ, ვინ ხარო.
- თხუთმეტი წელი რომ გავიდა, რა გითხრათ?
- მაინც უკმაყოფილო იყო. ისეთი არ ხარ, როგორიც მე მინდაო. სულ თავს ვაწონებდი, მინდოდა მამას ეთქვა, მაგარი ხარო, მაგრამ ამას ვერ ვახერხებდი. მერე აფხაზეთის ომში წავედი, მთელი საქართველო უყურებდა იმ კადრებს, რომელიც მე გადავიღე. მამას ეს კადრები რომ უნახავს, თურმე ინფარქტი დაემართა და არ მითხრეს. რომ დავბრუნდი, მითხრა, არაუშავს, სამოსიანი ჟურნალისტი ხარო. სანამ გარდაიცვლებოდა, არც მაშინ შეუცვლია ჩემს პროფესიონალიზმზე აზრი. მთავარია, რომ კარგი ადამიანი ხარ და ჟურნალისტიკაში კი რასაც ვუყურებ, სამიანიდან მაღლა არ იწევიო. ასეთი კაცი იყო. არ უნდოდა, მე და ჩემს ძმას ჩვენს თავზე გვეფიქრა, რომ განსაკუთრებულები და მაგრები ვართ. ასე რომ გავიზარდე, ძალიან კარგია. მე შემიძლია ჩემი კოლეგების კარგი ნამუშევარი დავინახო და აუცილებლად აღვნიშნო და ამისთვის ჩემი მშობლების მადლობელი ვარ.
- ირმა რატომ დაგარქვეს?
- რომ დავიბადე, გასული საუკუნის სამოცდაათიან წლებში, სახელი ირმა პოპულარული იყო მომღერალ ირმა სოხაძის წყალობით. ირმა ახლა ჩემი მეგობარია. ჩემმა მშობლებმაც მისი სიყვარულის გამო დამარქვეს ეს სახელი. თუმცა ნათლობის სახელი ანა მქვია. ჩემს ძმას კი ბაბუის, მამაჩემის მამის სახელი დაარქვეს. კოტე ''ობიექტივში'' მუშაობს. სურათი ერთ-ერთი გადაცემის მსვლელობის დროსაა გადაღებული.
- თქვენი სახელებიდან რომელი უფრო მოგწონთ?
- ორივე მომწონს, იმიტომ რომ ირმა ჩემთან შესისხლხორცებული სახელია და ღმერთი კი ანათი მიცნობს.
- ბავშვობა ბორჯომში გაატარეთ?
- დიახ, ეს იყო ულამაზესი და დაუვიწყარი პერიოდი. ჩვენი ფანჯრიდან ულამაზესი ხედი იშლებოდა. მყავდა ციყვები და კურდღლები. ვუვლიდი ყვავილებს. ბუნებასთან გვქონდა მე და ჩემს ძმას შეხება და ამან ორივეს ცხოვრებაზე თავისი კვალი დატოვა. სკოლაც ამ ქალაქში დავამთავრე. მიუხედავად იმისა, რომ წარმოშობით დუშელი ვარ და არა ბორჯომელი, მაინც მიმაჩნია, რომ ბორჯომია ჩემი მშობლიური ქალაქი. დღესაც, როცა ძალიან მიჭირს, მაშინვე ბორჯომში გავრბივარ, მგონია, რომ იქ ჩემს ბავშვობას ვხვდები. მართალია, ყველა ჩემი ძველი ნაცნობი წამოსულია, მაგრამ ბავშვობასთან დაბრუნება კარგია.
- დარწმუნებული ვარ, სკოლაში კარგად სწავლობდით.
- დიახ, მაგრამ ალგებრასა და გეომეტრიაში მაინც სამიანი გამომყვა. ამის გამო ოქროს მედალი ვერ ავიღე. ადრე ჟურნალისტიკის ფაკულტეტზე ვერ ჩააბარებდი, თუ ოქროს მედალი ან მუშაობის სტაჟი არ გქონდა. რადგან ორი სამიანი მყავდა ატესტატში, ერთი წელი ვიმუშავე და ჟურნალისტიკის ფაკულტეტზე ჩავაბარე. სტუდენტობა დაუვიწყარი წლები იყო. სურათი სტუდენტობის დროს მეგობრებთან ერთად მაქვს გადაღებული. მყავდა ძალიან კარგი ლექტორები. ამ ადამიანებმა მარტო ჟურნალისტიკა კი არა, ცხოვრება გვასწავლეს. გვასწავლეს, რომ ჩვენი რესპონდენტი უნდა გვიყვარდეს. დღეს ვხედავ, რომ ჟურნალისტიკაში ძალიან ბევრი პრობლემაა. ჟურნალისტების ნაწილი, სამწუხაროდ, კარგავს რესპონდენტების სიყვარულს. ზოგჯერ მასალის მოსაპოვებლად აკრძალულ მეთოდებს იყენებენ.
''დაბოღმილი საზოგადოება კეთილ და ზნეობრივ ქვეყანას ვერასდროს ააშენებს''
- აფხაზეთის ომში წასვლას ბევრი ვერ გაბედავდა. თქვენ ეს ნაბიჯი გადადგით. დღეს წახვიდოდით ცხელ წერტილში სიუჟეტის მოსამზადებლად?
- როდესაც 9 აპრილი მოხდა, ბებიამ ფოტოაპარატი ''ზენიტი'' მიყიდა და მითხრა, რა ჟურნალისტი ხარ, თუ ის არ გადაიღე, რაც ქვეყანაში ხდებაო. ეს ფრაზა გონებაში ჩამრჩა და აფხაზეთში ომი რომ დაიწყო, მოხალისედ წავედი. მაშინ ''პირველ არხზე'' შტატგარეშე კორესპონდენტად ვმუშაობდი. ერთი წელი და ცამეტი დღე გავატარე იქ. ამ დროის განმავლობაში თბილისში მხოლოდ ორი დღით ჩამოვდიოდი ხოლმე. პირველად დაბომბვაში რომ მოვყევი და საომარ პოზიციებზე აღმოვჩნდი, მივხვდი, რომ ის ყველაფერი ისე არ იყო, რაც ფილმებში მქონდა ნანახი. ჩემ თვალწინ კვდებოდნენ ადამიანები. აფხაზეთის ომში ჩემი უახლოესი მეგობრები დავკარგე. მათ შორის იყო რეჟისორი გულიკო გოდელაძე, რომელიც ფილმს იღებდა აფხაზეთის ომზე. თბილისში ჩამოვასვენეთ ჩემი მეგობარი ჟურნალისტები. იმ ადამიანებზე არავინ არაფერი იცოდა. ჟურნალისტთა ფედერაცია დამიკავშირდა და მთხოვა, მათზე მონაცემები მომეგროვებინა. მივაწოდე მონაცემები და გავაკეთეთ დაფა, სადაც აფახაზეთის ომში დაღუპული ჟურნალისტების ფოტოები იყო. გავიდა წლები. ერთ დღეს დამირეკეს და მითხრეს, დაფა ნაგავშია გადაგდებულიო. ჟუნალისტთა ფედერაციის ძველი შენობის ეზოში დაფა მუშებს ჩაეგდოთ ნაგავში. ეს ამბავი რომ გავიგე, წამოვიღე და დღეს ეს დაფა ''ობიექტივში'' ინახება. რესტავრაციას ვუკეთებ. სამწუხაროდ, ამ ჟურნალისტებისთვის ჩვენს ქვეყანაში ადგილი არ მოიძებნა. რადგან ასეა, მათი ადგილი ''ობიექტივშია'' და ჩვენ მათ ხსოვნას ყოველთვის პატივს ვცემთ.
ომმა დიდი გამოცდილება მომცა. ძალიან ბევრი კადრი გადავიღე ჩემს მეგობრებთან ერთად. ჭუბერის გზაც კოლეგებთან ერთად გამოვიარე. 200 კილომეტრი ფეხით მოვდიოდით და ჩემი და ჩემი მეგობრების წყალობით ნახა ყველამ ის კადრები, რაც იმ გზაზე ხდებოდა. თუ გახსოვთ, გამოსახულება კანკალებს, იმიტომ რომ სიცივისგან ყველას ხელები გაგვეყინა. ჩემს ოპერატორს რომ აღარ შეეძლო კამერის ხელში აღება, მერე მე დავიწყე კადრების გადაღება. მომდევნო სურათი ჭუბერის გზაზეა გადაღებული. სასაცილო ისაა, რომ ამდენი წლის მერე ჩნდებიან ადამიანები, რომლებიც სოციალურ ქსელში წერენ, ირმა ინაშვილი არ ყოფილა აფხაზეთის ომში. მან სხვისი კადრები მიითვისაო. უბრალოდ, სირცხვილია, ასეთი რამის თქმა. ხომ არსებობენ ადამიანები, რომლებსაც ეს ყველაფერი ახსოვთ. არ შეიძლება, ასეთი ბოღმიანი გულით ცხოვრება. სხვას ისეთი ტკივილი მიაყენო, რომ მისი გული დააზიანოს. ასე არ შეიძლება. დაბოღმილი საზოგადოება კეთილ და ზნეობრივ ქვეყანას ვერასდროს ააშენებს. მომდევნო სურათი იმ კადრებიდანაა აღებული, რომელიც ჩემი გადაღებულია. კადრები სიუჟეტისთვის რომ მჭირდება ხოლმე ''პირველი არხიდან'' ვყიდულობ. წუთში ხუთ ლარს ვიხდი...
რატომაა ''ობიექტივის'' დახურვა რთული
- ცხელ წერტილში წასვლის ტოლფასი იყო ციხის კადრების გავრცელებაში მონაწილეობის მიღება. მოგვიანებით თქვენს ამ ნაბიჯს ეჭვის თვალით შეხედა ბევრმა და უამრავი ჭორი გავრცელდა. თქვენსა და ვლადიმერ ბედუკაძეს შორის ურთიერთობა დაიძაბა და ალბათ ამიტომ დაიბნა საზოგადოება და ვეღარ გაიგო, ვინ ამბობდა ტყუილს და ვინ - მართალს.
- ეს ყველაფერი იმიტომ მოხდა, რომ მედიასაშუალებები არასწორ ინფორმაციას აწვდიდა საზოგადოებას. ეს იყო კარგად ორგანიზებული შავი პიარი ჩემ წინააღმდეგ. ჟურნალისტი ვარ და შავი პიარის ტექნოლოგიას კარგად ვიცნობ. საზოგადოება ჩემსა და ბედუკაძეს შორის ურთიერთობამ კი არ დააბნია, არამედ იმან, რომ პრესა და ტელევიზიები არასწორ ინფორმაციას აწვდიდნენ. ვიღაცას არ უნდოდა მეფიქრა, რომ გმირი ვარ და მე შევცვალე ქვეყანაში რეალობა. ისინი ფიქრობდნენ, რომ თუ მე და ჩემს მეგობრებს ბევრ ტალახს გვესროდნენ და ბედუკაძეს შეცდომაში შეიყვანდნენ, ის ილაპარაკებდა, რომ ინაშვილმა ორი მილიონი აიღო და რომ ირმამ მოატყუა. ეს კი ჩემს ჟურნალისტურ კარიერას დაანგრევდა. არ დაგიმალავთ, ძალიან დიდი ზიანი მომაყენეს. ''მაესტრომაც'' კი, რომელიც ჩემი თანამოაზრე უნდა ყოფილიყო და უნდა გახარებოდათ, რომ ქვეყანაში სიტუაცია შეიცვალა. მაგრამ საქართველოში რომ დავბრუნდი, პირველად ''მაესტრომ'' მიწოდა ბურატინო და მატყუარა. ასეთ რამეს არასდროს ვიკადრებ არც ერთ ჩემს კოლეგასთან მიმართებით. თავის დაცვა მიწევდა, როცა არაფერი მქონდა დასაცავი. ჩვენ ის გავაკეთეთ, რაც შევძელით. ჩემი თავი გმირი არ მგონია, მაგრამ სამართლიანი არაა იმ ჟურნალისტს ტალახი ესროლო, რომელმაც პატარა წვლილი მაინც შეიტანა ქვეყნის ცხოვრებაში. ღმერთმა არ ქნას, იგივე საჭიროება გაჩნდეს ქვეყანაში, მაგრამ სხვა ჟურნალისტს რომ ხელში ჩაუვარდეს ისეთივე კადრები, ხომ უნდა გააკეთოს იგივე რამ, რაც მე. გავიდა რვა თვე და ლადო ბედუკაძემ კარგად გააცნობიერა, რა ხდებოდა და თქვა, მივხვდი, გარკვეულ ძალებს შეცდომაში შევყავდი და მზად ვარ, ირმა ინაშვილს შევხვდეო. რა თქმა უნდა, ჩვენ შევხვდით ერთმანეთს. მაგრამ როცა მე და ლადო ბედუკაძე შევრიგდით, ძალიან ცოტა ტელევიზიამ გააშუქა ეს ამბავი. ტელეკომპანია ''იმედმა'' გამოაცხადა, რომ ლადო ბედუკაძემ ირმა ნადირაშვილს ბოდიში მოუხადაო. ეს ჩემი დაკნინებისთვის გააკეთეს.
- არ დაუკავშირდით ''იმედს'' და არ უთხარით, შეცდომა გამოესწორებინათ?
- შევთავაზე მაგრამ ასეთ შეთავაზებას აზრი არ აქვს ხოლმე. ასეთ შემთხვევაში ადამიანს ღმერთი იცავს. ისეთი ნაგავი და სიბინძურე ვრცელდებოდა, რომ ჯანსაღი ადამიანი ამას ვერ გადაიტანდა და თავს მოიკლავდა. მაგრამ მე ღმერთმა გამაძლებინა. დღეს ყველა ყველაფერს ხვდება. მე ისევ დიდ დიღომში სხვენზე, სამხატვრო სახელოსნოში ვცხოვრობ. თუ ორი მილიონი მომცეს, იქ არ უნდა მეცხოვრა. მე სამსახურმა გამომიყო მანქანა და იმით დავდივარ. ჩემს ცხოვრებაში არაფერი შეცვლილა. ''ობიექტივშიც'' არ იგრძნობა, რომ ორი მილიონი ავიღე. მე ვიტყოდი, ახლა მომცენ და ავიღებ. ჩვენი გუნდი ამ ორ მილიონს ნამდვილად იმსახურებს. მომცენ და საჯაროდ დავასახელებ იმ ადამიანებს, ვინც ჩვენთვის თანხებს გამოყოფს.
- მას შემდეგ, რაც ''მეცხრე არხი'' დაიხურა, ზოგი იმაზეც ლაპარაკოს, რომ შესაძლოა ''მაესტროც'' დაიხუროს. როგორ ფიქრობთ, ''ობიექტივს'' რა ბედი ეწევა?
- თავს ვერაფერზე დავდებ. ყველაფერი შეიძლება მოხდეს. მაგრამ ''ობიექტივის'' დახურვა ცოტა რთულია. ჩვენ მუშაობის სხვა სისტემა შევქმენით. 130 წამყვანიდან რამდენი უნდა წაიყვანონ? ''ობიექტივის'' ნებისმიერ ჟურნალისტს შეუძლია გადაცემის წაყვანა. თუ ერთი წავიდა, მეორე მოვა. საზოგადოებრივ საწყისებზე ვმუშაობთ. ანაზღაურება მხოლოდ ტექნიკურ ჯგუფს აქვს, რომელზეც ეს გუნდი დგას. ქართულ სარეკლამო ბაზარზე ვითარებაა შესაცვლელი. წინააღმდეგ შემთხვევაში ტელევიზიებს თავისუფლება ამ ქვეყანაში ვერ ეღირსებათ. ამბობენ, ''მეცხრე არხის'' ჟურნალისტებს კომპენსაციას მისცემენო? ჟურნალისტებს პატივი უნდა სცე, თორემ კომპენსაცია არაფერს არ შველის. ''მეცხრე არხის'' ჟურნალისტების 90 %-მა იცოდა, რომ პერსპექტიულ არხზე მუშაობდა და რამდენიმე დღის წინ გაიგეს, რომ თურმე ეს არხი იხურება. ვწუხვარ, რომ ჩემი კოლეგები ამ სიტუაციაში აღმოჩნდნენ.
- მეუღლე რას საქმიანობს?
- მხატვარია. მეუღლესთან, კახა კევლიშვილთან ერთად ვმუშაობდი ''პირველ არხზე'' . სურათი 1999 წელს ჩემს კოლეგებთან მაქვს გადაღებული. კახა დიზაინის ჯგუფში მუშაობდა, მე პუბლიცისტიკის ჯგუფის მთავარ რედაქტორი ვიყავი. ძალიან მომეწონა, შეგვიყვარდა ერთმანეთი და შევქმენით ოჯახი. ორი შვილი გვყავს. დაჩი თორმეტი წლისაა, ნინო - ცამეტის. კარგი ბავშვები არიან. ნინო უფრო შემოქმედებითი ბავშვია, ხატავს და მღერის. დაჩის ძალიან უყვარს ჩოგბურთი. ორივე ჩოგბურთზე დადის. ყველაზე მეტად გული იმაზე მტკივა, რომ ჩემს შვილებთან დიდ დროს ვერ ვატარებ. მგონია, რომ მათ სითბოსა და ყურადღებას ვაკლებ და მინდა, ეს გამოვასწორო. ძნელია იყო ჟურნალისტი და კარგი დედა.
- მომდევნო ფოტოზე ოჯახთან ერთად ხართ. რა გითხრეს შვილებმა, როდესაც ერთი წლის წინ საფრთხის წინ დადგა თქვენი ოჯახის სიმშვიდე?
- გახსოვთ, ალბათ, ბელგიიდან რომ ჩავერთე და ყველაფერზე ვისაუბრე. სურათი იმ პერიოდშია გადაღებული. მაშინ ჩემი მეუღლის მესიჯი მივიღე, სადაც ეწერა, ''ბოლომდე მიაწექი, არაფერზე არ ინერვიულო. ჩვენ შენ გვერდით ვართ და ბავშვებს მე მივხედავო.'' ამ ესემესმა ისეთი ძალა მომცა, შემეძლო, თავიდან გამოვსულიყავი და ყველაფერი გამემეორებინა. გული მწყდება, რომ არც ერთ უფლებადამცველ ჟურნალისტს არ დაურეკავს და ჩემი შვილები არ მოუკითხავს. მივმართე საელჩოებს, რომ ვიზა მოეცათ ბავშვების გასაყვანად, მაგრამ არც ერთმა მათგანმა არ მომცა. როდესაც ჟურნალისტი ასეთ ნაბიჯზე მიდის, მისი ოჯახი დაუცველი ხდება... ჩემს შვილებს არ უნდათ ჟურნალისტობა და სიმართლე გითხრათ, მე არ გავიმეტებ ჩემს შვილებს ამ პროფესიისთვის.
- ვახო სანაიას გადაცემაში, როდესაც ლადო ბედუკაძეს, ფაქტობრივად, ღია სასამართლო მოუწყვეს, ლადომ თქვა, გიყურებთ და ვფიქრობ, ღირდა თუ არა იმის გაკეთება, რაც გავაკეთეო. თქვენ გინანიათ, კადრების გავრცელებაში რომ მონაწილეობდით?
- მიტირია, მაგრამ არ მინანია. დარწმუნებული ვარ, არც ლადო ნანობს. უბრალოდ, გულისტკივილი ასე გამოხატა.
მერი კობიაშვილი
ჟურნალი ''რეიტინგი''